Urząd Miasta Nowego Sącza

Kategoria: Komunikaty Biura Prezydenta

Hołd dla Polskiego Państwa Podziemnego. Uroczystości w Nowym Sączu

Parlamentarzyści, przedstawiciele władz lokalnych, organizacji kombatanckich i strzeleckich, poczty sztandarowe Wojska Polskiego, Straży Granicznej, Policji i Straży Miejskiej wzięły udział w niedzielnych (25 września) uroczystościach związanych z 77. rocznicą utworzenia Polskiego Państwa Podziemnego i 72. rocznicą utworzenia I Pułku Strzelców Podhalańskich Armii Krajowej. O historii i znaczeniu tego państwa mówił Prezydent Nowego Sącza Ryszard Nowak.

11 września 1998 roku sejm RP uchwalił przez aklamację dzień 27 września dniem podziemnego państwa. 77 lat temu w kapitulującej Warszawie powołano zalążek polskiej armii podziemnej, Służbę Zwycięstwu Polski, późniejszy Związek Walki Zbrojnej przemianowany w grudniu 1942 roku na Armię Krajową. Koncepcje kontynuacji walki konspiracyjnej sformułowano na spotkaniach władz cywilnych Warszawy, na czele z prezydentem Stefanem Starzyńskim, dowódcą obrony stolicy gen. Juliuszem Rómmlem i gen. Karaszewskim-Tokarzewiczem.

- To historyczne i dalekowzroczne wydarzenie dało początek strukturom państwa podziemnego. Było to symboliczne i faktyczne zachowanie ciągłości polityczno-wojskowej i kontynuacja władzy Rzeczypospolitej Polskiej i pośredni wpływ władz państwowych na sytuację w kraju – powiedział do uczestników uroczystości prezydent Nowego Sącza Ryszard Nowak. - Tajne struktury państwa podziemnego działające podczas II wojny światowej są w historii fenomenem nie tylko tamtych lat. Próżno szukać podobnego przykładu w historii wojennej innych krajów – zaznaczył prezydent.

- Powinniśmy sobie uzmysłowić, że choć Wojsko Polskie w wojnie obronnej zostało pokonane po ponad 6 tygodniach walk, to Polska nigdy nie skapitulowała – kontynuował Ryszard Nowak. - Struktury polskiego państwa podziemnego, podporządkowane polskiemu rządowi na uchodźstwie w Londynie, są tego dobitnym przykładem. Lech Kaczyński, gdy był prezydentem Warszawy, mówił o nich: dzięki takim Polakom, ich sile woli, hartowi ducha, wyjątkowej odwadze i poświęceniu powstała w okupowanym kraju sprawnie działająca konspiracyjna wielotysięczna organizacja, wypełniająca obowiązki władzy państwowej – ustawodawcze, organizacyjne, wojskowe i opiekuńcze – przypomniał Prezydent Ryszard Nowak.

Twórcy państwa podziemnego chcieli przygotować struktury państwa podziemnego na przejęcie władzy po zakończeniu działań wojennych. – Nie przewidzieli, że okupanta hitlerowskiego wyprą z ziem polskich wojska sowieckie. Funkcjonariuszom cywilnym polskiego państwa podziemnego, żołnierzom Armii Krajowej winniśmy pamięć i cześć. Temu służą także nasze spotkania. Naszym celem jest zapisywanie białych plam w naszej wojennej historii, której częścią były ich działania i ich bohaterstwo – podsumował Prezydent Ryszard Nowak.

I Pułk Strzelców Podhalańskich

Prezydent przypomniał też, że równocześnie obchodzimy 72. rocznicę utworzenia I Pułku Strzelców Podhalańskich. Jednostka utworzona została na początku 1944 roku w strukturach Inspektoratu Nowy Sącz, Okręgu Kraków Armii Krajowej i wchodziła w skład 21 Dywizji Piechoty AK. Za oficjalną datę utworzenia jednostki przyjmuje się 22 września 1944 roku, kiedy dowództwo pułku objął mjr Adam Stabrawa ps. "Borowy", zastępując zmarłego z ran w szpitalu w Nowym Sączu pierwszego dowódcę, ppłk Stanisława Mireckiego, ps. "Pociej".

Podhalańczycy mieli wziąć udział w akcji "Burza". Walki z oddziałami niemieckimi toczyli głównie w rejonie Podhala i Gorców (pułk został skoncentrowany na Turbaczu tam złożył przysięgę). Zgodnie z rozkazem komendanta Krakowskiego Okręgu Armii Krajowej pułk został rozwiązany 19 stycznia 1945 roku, a jego oddziały zdemobilizowane.

Uroczystości rozpoczęły się uroczystą mszą świętą w kościele kolejowym. Głównym celebrantem nabożeństwa był ks. ppor. Robert Młynarczyk, pełniący funkcję kapelana Straży Granicznej. Ks. kapelan podkreślił, że żołnierze i funkcjonariusze państwa podziemnego zostawili nam pewne dziedzictwo, pewien spadek. – Ten spadek ma charakter duchowy – podkreślił ks. ppor. Młynarczyk. – To jest wartość suwerenności, miłości, dobra, dobra wspólnego, patriotyzmu, walki o godność drugiego człowieka. To są wartości bezcenne – podkreślił ks. kapelan.

Kulminacją uroczystości było złożenie wiązanek kwiatów pod pomnikiem polskiego państwa podziemnego przy Al. Batorego. Z ramienia władz Nowego Sącza kwiaty złożyli Prezydent Ryszard Nowak i Przewodnicząca Rady Miasta Bożena Jawor. W wydarzeniu uczestniczyli także radni miejscy Elżbieta Chowaniec, Andrzej Bodziony, Przemysław Gawłowski i Konstanty Legutko. Uroczystość zakończył montaż pieśni i wierszy patriotycznych przygotowany przez młodzież z Miejskiego Ośrodka Kultury w Nowym Sączu.