Urząd Miasta Nowego Sącza

Kategoria: Komunikaty Biura Prezydenta

Kwiaty i znicze na mogiłach. Pamięć o bohaterach [VIDEO]

Piękna lekcja patriotyzmu i historii. Kombatanci i uczniowie gimnazjalni wspólnie złożyli wiązanki kwiatów i zapalili znicze na pomnikach pamięci i grobach bohaterów na sądeckim cmentarzu komunalnym (1 marca). Spotkanie odbyło się w Dniu Pamięci o Żołnierzach Wyklętych.

Młodzież Gimnazjum im. św. Ojca Stanisława Papczyńskiego w Podegrodziu pod kierunkiem Małgorzaty Liber i Teresy Kulak i Stowarzyszenie LGD "Partnerstwo dla Ziemi Sądeckiej" ze Stadeł zorganizowali niezwykłą uroczystość. Delegacje oddały symbolicznie cześć wszystkim formacjom podziemia antykomunistycznego. Przypomnieli także z imienia i nazwiska żołnierzy, którzy nazwiska na grobach nie mają, bo pochowani zostali na sądeckim cmentarzu bezimiennie.

Zebrani odwiedzili najpierw pomnik żołnierzy Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich. Jak podkreślili, to właśnie z tych formacji wywodzili się żołnierze podziemia antykomunistycznego po 1945 roku. Warto przypomnieć, że Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej IPN w Krakowie poszukuje świadków, posiadających informacje mogące pomóc w odnalezieniu miejsc tajnych pochówków ofiar terroru komunistycznego, zamordowanych na Sądecczyźnie i pochowanych na cmentarzu komunalnym w Nowym Sączu przy ul. Rejtana (szczegóły pod galerią zdjęć).

Groby bohaterów

Kolejnym przystankiem był grób gen. Józefa Kustronia, który poległ podczas kampanii wrześniowej. Od 1953 roku, na skutek usilnych starań rodziny, prochy gen. Kustronia spoczywają na cmentarzu komunalnym w Nowym Sączu. Oficjalne uroczystości pogrzebowe zorganizowano jednak dopiero cztery lata później, ponieważ ówczesne władze planowały pochować Generała na zbiorowym cmentarzu koło Wrocławia. Chodziło o to, aby postać bohatera Września z biegiem czasu została zapomniana.

Ostatnim przystankiem był grób żołnierza antykomunistycznego podziemia Kazimierza Mółki, który został w 1949 roku bestialsko zamordowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. Przy każdym z grobów zebrani odmówili modlitwę, kończąc ją słowami: "cześć i chwała bohaterom". Spotkaniu towarzyszyła nastrojowa muzyka w wykonaniu Michała Śledzia i Łukasza Jurkowskiego, uczniów gimnazjum w Podegrodziu.

[POBIERZ ZDJĘCIA]

Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej IPN w Krakowie poszukuje świadków, posiadających informacje mogące pomóc w odnalezieniu miejsc tajnych pochówków ofiar terroru komunistycznego, zamordowanych na Sądecczyźnie i pochowanych na cmentarzu komunalnym w Nowym Sączu przy ul. Rejtana.

1. Julian Leśniak ps. "Bystry" partyzant oddziału "Grot" Mariana Mordarskiego ps. "Śmiga" zabity na stacji PKP w Nowym Sączu 7 XII 1946 r. W księdze kasowej (opłat) odnotowany jako NN zastrzelony na stacji w Nowym Sączu 8 XII 1946 r., pochowany 12 XII 1946 r. w grobie kl. III nr 24115.

2. Jan Psonak (Pszonak) ps. "Kasper", "As" partyzant oddziału "Grot" zastrzelony w Starym Sączu 9 II 1947 r., pochowany 17 II 1947 r. w grobie kl. III nr 24215.

3. Adam Klimczak, współpracownik Polskiej Podziemnej Armii Niepodległościowców, zabity 1 III 1949 r., pochowany 2 III 1949 r. w grobie kl. III nr 24922.

4. Franciszek Mizgała ps. "Promień", partyzant PPAN, zastrzelony 13 VII 1949 r. w Jamnicy, pochowany 15 VII 1949 r. w grobie kl. III 25025.

5. Julian Twardowski ps. "Rogacz", partyzant PPAN, zastrzelony 13 VII 1949 r. w Jamnicy, pochowany 15 VII 1949 r. w grobie kl. III nr 25026.

6. Kazimierz Augustyn ps. "Miecz", partyzant oddziału L. Zelka, a później grupy przetrwania określanej przez UB jako oddział "Wojsko Generała Andersa", zastrzelony 2 X 1953 r., pochowany 3 X 1953 r. w grobie kl. III nr 26545.

7. Stanisław Wideł ps. "Prawy", "Lis", w czasie okupacji żołnierz AK, partyzant oddziału "Wojsko Polskie" W. Janura ps. "Wisła" a później grupy przetrwania określanej przez UB jako oddział "Wojsko Generała Andersa", zastrzelony 2 X 1953 r., pochowany 3 X 1953 r. w grobie kl. III nr 26546.

8. Stanisław Perełka ps. "Zdobycz", "Dębiński", w czasie okupacji partyzant oddziału BCh "Juhas", po wkroczeniu sowietów partyzant oddziału "Okrzei", współpracownik oddziałów "Śmigi" i "Żara", twórca grupy "Polska Armia Odwet", a następnie członek grupy przetrwania, zastrzelony 10 VII 1955 r., pochowany 15 VII 1955 r. w grobie kl. III nr 27231.

9. Józef Walkosz "Buk", w czasie okupacji współpracownik Placówki AK "Szpak" w Szczawnicy, członek grupy przetrwania wraz z S. Perełką, Józefem Oleksym i Walentym Sajdakiem, zastrzelony 10 VII 1955 r., pochowany 15 VII 1955 r. w grobie kl. III nr 27233.

Jeśli chodzi o pochówek S. Perełki i J. Walkosza, to IPN posiada niezweryfikowane informacje (zapisy w dokumentacji archiwalnej i relacja świadka), według których obaj zostali pochowani w kwaterze 12. Gdyby okazało się, że są inni świadkowie, dysponujący wiedzą o miejscu konkretnych grobów, w których zostali bezimiennie pogrzebani, to oczywiście informacje takie będą cenne przy weryfikacji zebranego materiału.

W przypadku informacji prosimy o kontakt z Marcinem Kasprzyckim, nr tel. 12 289 20 57 lub sekretariatem OBEP IPN w Krakowie pod nr 12 289 20 70.