Urząd Miasta Nowego Sącza

Kategoria: Komunikaty Biura Prezydenta

Ocalić od zapomnienia. Finał konkursu w SP 21

W Szkole Podstawowej nr 21 w Nowym Sączu odbył się finał III edycji konkursu "Ocalić od zapomnienia" (19 maja). W uroczystości udział wziął zastępca prezydenta Nowego Sącza Wojciech Piech i przewodnicząca Rady Miasta Bożena Jawor. Konkurs objął honorowym patronatem między innymi prezydent Nowego Sącza Ryszard Nowak.

Przedsięwzięcie odbywało się pod honorowym patronatem prezydenta Rzeczypospolitej Andrzeja Dudy i patronatem edukacyjnym Instytutu Pamięci Narodowej. Wśród patronów konkursu znalazł się także prezydent Nowego Sącza Ryszard Nowak. O znaczeniu przedsięwzięcia świadczyła obecność parlamentarzystów, przedstawicieli Wojska Polskiego i innych służb mundurowych oraz uczestników konkursu wraz z opiekunami. Niektórzy przyjechali spoza granic naszego kraju.

- Bardzo się cieszę z obecności szanownych gości w Nowym Sączu, mieście jak zawsze gościnnym – powiedział zastępca prezydenta Wojciech Piech. - Chciałbym wyrazić satysfakcję, zadowolenie z faktu, iż szkoła pod pani kierownictwem realizuje ten projekt już od kilku lat. W ten sposób nadaje treści polityce historycznej państwa. Ona przyjmuje konkretny kształt właśnie w postaci tego rodzaju działań jak ten konkurs – podkreślił zastępca prezydenta, zwracając się do dyrektor SP 21 Haliny Węgrzyn.

Generał Stanisław Skalski jest w Polsce postacią dosyć dobrze znaną, Janina Lewandowska już mniej. - Poprzez formułę tego konkursu odkrywamy czasami zapomniane albo słabo pamiętane postaci historyczne, o których powinniśmy pamiętać nieco bardziej – powiedział Wojciech Piech, nawiązując do bohaterów konkursu. Przedstawicielom sądeckiego samorządu przypadło w udziale wręczenie nagród laureatom ze środowisk polonijnych, którzy często przyjechali z bardzo daleka. Na konkurs napłynęły prace między innymi z Austrii, Tunezji, Włoch, Uzbekistanu, Irlandii, Ukrainy i w wielu innych krajów. Dla wszystkich udział w konkursie był wielkim przeżyciem.

"Ocalić od zapomnienia - pamięć o niezłomnych pilotach por. pil. Janinie Lewandowskiej oraz gen. bryg. pil. Stanisławie Skalskim" to konkurs dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjów i środowisk polonijnych. Konkurs rozgrywany w kategoriach "prezentacja multimedialna", "praca modelarska" i "praca plastyczna". O skali przedsięwzięcia świadczy fakt, że wzięło w nim udział 565 uczniów ze 131 szkół, w tym 13 polonijnych. Komisja konkursowa wyłoniła 117 laureatów, wyróżniono 121 uczniów, a nagrodę dodatkową przyznano 23 uczestnikom.

Kim byli?

Konkurs służy upamiętnieniu dwojga bohaterskich polskich pilotów. Gen. bryg. pil. Stanisław Skalski (ur. 1915) absolwent Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, walczył we wrześniu 1939 roku z Niemcami (strącił 5 samolotów, najwięcej spośród naszych lotników). Po klęsce przedostał się do Anglii i walczył w składzie Royal Air Force broniąc Wysp Brytyjskich, a także walcząc nad Europą Zachodnią, Afryka Północną i Sycylią. Ze względu na jego umiejętności i brawurę eskadrę Skalskiego nazywano "cyrkiem Skalskiego". Łącznie zaliczono mu 18 strąconych niemieckich samolotów, a w kilu dalszych miał udział.

Po powrocie do Polski (1947) aresztowany i torturowany przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego pod fałszywym zarzutem szpiegostwa. Został skazany na karę śmierci, którą po roku zamieniono na dożywocie. Uwolniony w 1956 roku powrócił do wojska i pełnił wiele ważnych funkcji w polskich siłach lotniczych. Służbę zakończył w stopniu generała brygady. Zmarł w 2004 roku.

Por. pil. Janina Lewandowska (ur. 1908) była córką gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego. Już w gimnazjum zainteresowała się lataniem. Uprawiała szybownictwo, jako pierwsza kobieta Europie wykonała skok ze spadochronem z wysokości 5 tys. metrów. Podczas pokazów szybowcowych w Tęgoborzu koło Nowego Sącza poznała ppłk. Mieczysława Lewandowskiego, swojego późniejszego męża.

Podczas kampanii wrześniowej dostała się do sowieckiej niewoli i została jako jedyna kobieta zamordowana w Katyniu. Prawdopodobnie data jej śmierci przypadła na 22 kwietnia, dzień jej urodzin. Spoczywa na terenie obecnego Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu.

Epizody z życia bohaterów konkursu przypomnieli uczniowie SP 21 w programie artystycznym.

[POBIERZ ZDJĘCIA]