Urząd Miasta Nowego Sącza

Kategoria: Komunikaty Biura Prezydenta

Odsłonięcie tablic z nazwiskami żołnierzy walczących o niepodległość

31 października 2018 roku w Basztę Kowalską sądeckiego zamku zostaną wmurowane odtworzone tablice z nazwiskami 194. poległych żołnierzy I Pułku Strzelców Podhalańskich, którzy walczyli o odzyskanie niepodległości w latach 1918-1920. Przed II wojną światową pod tablicami 15 sierpnia odbywały się uroczystości z okazji Dnia Żołnierza.

Wybór daty 31 października na uroczystość odsłonięcia tablic nie jest przypadkowy. To właśnie tego dnia w 1918 roku z Polskiej Komisji Likwidacyjnej z Krakowa nadszedł do Nowego Sącza szyfrowany telegram złożony z dwóch słów: „Już czas!”. Bez rozlewu krwi zajęto koszary, obsadzono składy broni, amunicji, żywności. Na budynku stacji kolejowej zawieszono transparent: „Wolna, Zjednoczona, Niepodległa Polska”. Po raz pierwszy w tym dniu, w Niepodległej Polsce, właśnie w Nowym Sączu orkiestra oficjalnie odegrała Mazurka Dąbrowskiego, który później stał się hymnem państwowym. Już 2 listopada w sądeckim ratuszu odbyła się uroczystość, podczas której przedstawiciele władz miejskich z ówczesnym burmistrzem Władysławem Barbackim na czele oraz milicji, złożyli przysięgę na wierność odrodzonej Rzeczypospolitej.

Akt przywrócenia tablic ma upamiętnić tamte wydarzenia - 100. rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę i 100-lecie I Pułku Strzelców Podhalańskich.

PROGRAM UROCZYSTOŚCI:

Godzina 10:00 – msza św. w kościele pod wezwaniem św. Kazimierza

Godzina 11:00 – przemarsz uczestników pod Zamek Królewski

Godzina 11:30 – uroczyste odsłonięcie odtworzonych tablic z nazwiskami żołnierzy I Pułku Strzelców Podhalańskich, poległych w walkach o odzyskanie niepodległości w latach 1918-1920.

Udział w uroczystości weźmie Karpacki Oddział Straży Granicznej oraz 21. brygada Strzelców Podhalańskich z Rzeszowa, która na płycie rynku zaprezentuje sprzęt wojskowy i wozy bojowe. Żołnierze będą też częstować grochówką wojskową.

Organizatorami wydarzenia jest Prezydent Miasta Nowego Sącza Ryszard Nowak, Rada Miasta Nowego Sącza z jej przewodniczącym Januszem Kwiatkowskim na czele i Lokalna Grupa Działania "Partnerstwo dla Ziemi Sądeckiej".

* * *

Tradycje 1. Pułku Strzelców Podhalańskich sięgają 1918 roku, kiedy to w Nowym Sączu zaczął stacjonować batalion Armii Austro-Węgierskiej 20 pułku piechoty, którego rejony werbunkowe znajdowały się na Sądecczyźnie i Podhalu. I PSP otrzymał swoją nazwę 1 grudnia 1918 roku na wniosek pułkownika Andrzeja Galicy. Jednostka wzięła udział w obronie Lwowa i walkach z Ukraińcami w Małopolsce Wschodniej, w starciach z Czechami na Spiszu, Orawie i Śląsku Cieszyńskim oraz w wojnie z Rosją Sowiecką. Najcięższe walki pułk stoczył w Brześciu nad Bugiem. Na pamiątkę tych wydarzeń na sztandarze pułku widniały nazwy miast: Kijów, Brześć, Grodno, Białystok.

Na zamku królewskim w Nowym Sączu umieszczono tablice z nazwiskami 194. żołnierzy pułku, którzy oddali życie w walce za wolną Polskę. Liczne miasta i miejscowości z Podhala i Ziemi Sądeckiej, w tym w 1938 roku Nowy Sącz, w uznaniu zasług nadały pułkowi obywatelstwo honorowe.

Tablice zostały zdemontowane przez Niemców w czasie II wojny światowej. Nie wróciły już na mury zamku, który uległ zniszczeniu podczas wybuchu 18 stycznia 1945 roku. Ślad po nich zaginął.

Zdjęcie pochodzi z osobistego archiwum dowódcy 1 Pułku Strzelców Podhalańskich w Nowym Sączu w latach 1934-1938 ppłk Kazimierza Aleksandrowicza.