Kategoria: Komunikaty Biura Prezydenta

Pamięć o sądeckim zamku

Sześćdziesiąt dwa lata temu mieszkańcy Nowego Sącza utracili jeden z najciekawszych obiektów znajdujących się na terenie miasta. Początki „Zamku Jagiellonów” – jak mawiali o zabytku sądeczanie sięgają czasów wcześniejszych – czasów, gdy na ziemiach polskich panowała dynastia Piastów.



Budowę rozpoczęto w połowie XIV wieku z polecenia Kazimierza Wielkiego (1350 – 1360). Obiekt stanowił wówczas północno – zachodni narożnik fortyfikacji miejskich. Do dzisiejszych czasów zachowały się zabezpieczone ruiny Baszty Kowalskiej, niegdyś w skład zamku wchodziły również: Baszta Szlachecka i Baszta Zamkowa. Wszystkich baszt w obrębie murów miejskich było 13. Kompleks obiektów wchodzących w skład zamku był wielokrotnie przebudowywany. Do dziś nie zachował się ani jeden plan obejmujący zamek w całości. O tym, jak niegdyś wyglądało wzgórze zamkowe w Nowym Sączu można dowiedzieć się dzięki zabytkowym rycinom i fotografiom.



Sądecka siedziba monarsza wielokrotnie gościła głowy koronowane i członków rodzin królewskich. W 1376 roku na zamku bawiła Elżbieta Łokietkowa. W 1384 roku w zamku witano królową Jadwigę, która przez Sącz jechała do Krakowa, aby objąć tron Polski. W 1385 roku w murach sądeckiego zamku spotkali się Władysław Jagiełło, Jadwiga, książę Witold z królem węgierskim Zygmuntem Luksemburczykiem i jego małżonką. W 1409 roku w sądeckim zamku Władysław Jagiełło, Książe Witold i rycerstwo polskie pracowali nad planami strategicznymi, które wykorzystano podczas bitwy na polach Grunwaldu w 1410 roku.
W 1412 roku z książętami polskimi, w sądeckim zamku spotkali się Władysław Jagiełło i jego żona Anna. W 1417 roku w sądeckim zamku przebywał Władysław Jagiełło wraz z trzecią żoną Elżbietą Pilecką.



W latach 1419 i 1421 w sądeckim zamku odbywały się spotkania Władysława Jagiełły z Zygmuntem Luksemburczykiem, a w 1423 roku Władysław Jagiełło brał udział w negocjacjach polsko – węgierskich. Rok później w sądeckim zamku odbyło się spotkanie Władysława Jagiełły z Zygmuntem Luksemburczykiem i królem duńskim Erykiem, który przez ziemie sądeckie podróżował do Ziemi Świętej.
W 1440 roku na zamku sądeckim bawił Władysław Warneńczyk. W tym samym roku do sądeckiego zamku przybyła królowa Zofia z synem Kazimierzem.
W latach 1469 – 1470 w sądeckim zamku zamieszkiwali synowie króla Kazimierza Jagiellończyka: Władysław (11 lat), Jan Olbracht (10 lat), Kazimierz (7 lat) i Aleksander (6 lat). Opiekę nad synami królewskimi sprawowali Jan Długosz i Filip Kallimach. W 1471 roku w zamku przez kilka tygodni przebywali: Kazimierz Jagiellończyk z żoną Elżbietą i dziećmi.
W 1484 roku do sądeckiego zamku przybył król Jan Olbracht podróżujący na Węgry. W 1513 roku w sądeckim zamku przebywała żona króla Zygmunta I Starego – Barbara Zapolya, wraz z dworem liczącym 800 ludzi i 400 koni.
W 1655 roku zamek sądecki witał Jana Kazimierza, który uchodził przed potopem szwedzkim.



W 1683 roku Jan III Sobieski wraz z królową Marysieńką , przejeżdżał przez Nowy Sącz, wracając spod Wiednia do Krakowa.
Świetność zamku zaczęła przemijać od czasów „potopu szwedzkiego”. Liczne pożary miasta nie ominęły również siedziby królewskiej. Obiekt ucierpiał od ognia szczególnie w latach: 1611 i 1769. W roku 1769 utracił dach.
Przełom wieków XVIII/XIX był szczególnie dotkliwy dla sądeckiego zabytku. Rozebrano część murów, a większość pozostałych zabudowań przykryto słomianym dachem. W XIX wieku podczas wielkiej powodzi w 1813 roku runęła część murów zamku, podmyta przez Dunajec. Wiek XIX przyniósł również zmianę przeznaczenia piwnic zamkowych. Utworzono tam więzienie dla więźniów politycznych.
Sądeczanie wielokrotnie podejmowali próby odbudowy zabytku. Część prac renowacyjnych udało się przeprowadzić w latach trzydziestych XX wieku. Wśród osób, którym na sercu leżała odbudowa sądeckiej perły warto wymienić: Zenona Remi i Adolf Szyszko – Bohusz. 18 stycznia, o godzinie 5.20 miastem wstrząsnęła ogromna detonacja. Zamek został wysadzony w powietrze przez żołnierzy Batalionów Chłopskich. Ładunek podłożył Witold Młyniec, 17 letni sądeczanin. Wybuch spowodował duże zniszczenia na sądeckiej starówce. W 1959 roku resztki ocalałych murów zostały zabezpieczone i uporządkowane.

Autor: -
Dodano: 2007-01-18 00:00:00