Urząd Miasta Nowego Sącza

Kategoria: Komunikaty Biura Prezydenta

„Mortus viventes obligant – Zmarli zobowiązują żyjących”

Od oddania hołdu zmarłym Sybirakom przy Pomniku Sybiraków na cmentarzu Komunalnym i przypomnienia tej tragicznej historii rozpoczęły się uroczystości upamiętnienia eksterminacji Narodu Polskiego na ziemiach Rzeczypospolitej Polskiej, znajdujących się pod okupacją sowiecką po 17 września 1939 roku.

Następnie wszyscy uczestnicy udali się do Kościoła św. Kazimierza, gdzie prezydent Ryszard Nowak wraz z Przewodniczącym Rady Miasta Arturem Czerneckim oraz Jerzym Gizą Wiceprzewodniczącym Wojewódzkiego Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Krakowie odsłonili pamiątkowe „Tablice Katyńskie”. Tablice autorstwa Mariana Pażuchy zawierają kolejne 123 nazwiska sądeczan poległych w Katyniu, Charkowie i Miednoje. „Tablice Katyńskie” opatrzono napisem „Mortus viventes obligant – Zmarli zobowiązują żyjących”.

W tej uroczystej chwili brała udział Kompania Honorowa Karpackiego Oddziału Straży Granicznej. Po odsłonięciu tablic rozpoczęła się msza św., której przewodniczył ksiądz biskup Władysław Bobowski, który w homilii podkreślił jak ważne jest umiłowanie Ojczyzny, która jest dla każdego człowieka jak matka. Przypomniał fakty z historii, kiedy mówienie prawdy o wydarzeniach z 17 września było zakazane. „Teraz mamy wolność to od każdego z nas zależy jaka będzie Polska” - mówił ks. biskup.

W sali ratuszowej w samo południe rozpoczęła się uroczysta Sesja Rady Miasta, w której uczestniczyli Konsul Generalny Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej Allen S. Greenberg, parlamentarzyści, władze wojewódzkie, samorządowe, radni miejscy, Sybiracy i ich rodziny oraz zaproszeni goście.

Przewodniczący Rady Miasta Artur Czernecki przypomniał wydarzenia z 10 kwietnia 2010 roku. „Tragedia smoleńska była wstrząsem, jakiego nigdy nie doświadczyło żadne współczesne państwo, w jednej chwili pozbawione znakomitej części swoich politycznych, intelektualnych i kulturalnych elit. Rotmistrz Józef Czapski powiedział kiedyś znamienne - i jak pokazał czas prorocze słowa: "Wszyscy tworzymy ten łańcuch niewidzialny, którego ostatnim ogniwem jest Katyń. 10 kwietnia 2010 roku historia wykuła jeszcze jedno ogniwo i zamknęła łańcuch. Bo tych, których zamordowano 70 lat temu i tych, którzy oddali swe życie w służbie Najjaśniejszej Rzeczypospolitej, udając się z pielgrzymką na miejsce największej żołnierskiej mogiły, łączyło jedno credo, jedno wyznanie: "Nic dla siebie, wszystko dla Polski". Głęboko wierzę w to, że Pan Prezydent Lech Kaczyński, Pan Prezydent Ryszard Kaczorowski, gen. Franciszek Gągor i wszyscy pozostali uczestnicy tego tragicznego lotu odchodzili do Domu Pana pośród szpaleru ponad 21 tysięcy katyńskich oficerów, którzy oddawali im swój ostatni salut. Spełnili swe życie ofiarą, podobnie jak tamci oficerowie, którym wymarzyła się Polska silna, niezawisła, praworządna, a nade wszystko sprawiedliwa” - mówił przewodniczący.

Następnie podziękował za trud, poświecenie i wiarę Jerzemu Gizie „To dzięki Panu, cienie 224 polskich oficerów wyszły dziś z zasnutego mgłą kłamstwa i zapomnienia katyńskiego lasu”. Zwracając się do młodego pokolenia zaapelował.

„Opowiedzcie swoim dzieciom, czego byliście dziś świadkami, a one niech to świadectwo przeniosą dalej... jak biało - czerwony proporzec, ocalony z wojennej zawieruchy." Przewodniczący Rady Miasta Artur Czernecki podziękował również Kazimierzowi Korczyńskiemu, prezesowi Związku Sybiraków za „misję pamięci, której się podjął i z takim zaangażowaniem jako Prezes Związku Sybiraków oraz autor wielu cennych publikacji wypełnia w naszej kulturalnej przestrzeni”.

Wręczono również odznaczenia i wyróżnienia Srebrny Medal „Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej” otrzymali Artur Czernecki, Robert Sobol, ks. Józef Babicz, Alicja Wąsowicz i Andrzej Piszczak.

Srebrny Krzyż Zasługi: Aleksandra Potoczek i Otylia Wojciukiewicz.

Pro Memoria: Sztandar Związku Sybiraków, Janina Brzozowska, ks. Prałat Stanisław Czachor, Artur Czernecki, Stanisław Faliński, Dorota Pietruszka, Renata Skowron, Robert Sobol, Maria Sowa, Alicja Szofer, Leszek Zegzda.

Odznaki Honorowe Sybiraka: Stanisława Gomulec, Barbara Fyda, Ryszard Nowak, Anna Wenecko, Jerzy Wituszyński i Leszek Zegzda.

Prezydent Ryszard Nowak w przemówieniu przypomniał iż „Łączą nas dzisiaj dwie rocznice: 71. rocznica wkroczenia Armii Czerwonej na ziemie polskie – którą obchodzimy jako Dzień Sybiraka i 70. rocznica Zbrodni Katyńskiej, która po tragicznej katastrofie samolotu prezydenckiego pod Smoleńskiem nabiera dla nas jeszcze bardziej szczególnego znaczenia. Są jeszcze wśród nas ludzie - sądeczanie, którzy przeżyli gehennę na „nieludzkiej ziemi”. Dziś trudno uwierzyć, jak mogli oni przetrwać kilka, a nawet kilkanaście lat w łagrach, obozach pracy, więzieniach. Pamiętamy o ofiarach zdradzieckiej agresji Armii Czerwonej na ziemie kresowe II Rzeczypospolitej – faktycznego czwartego rozbioru Polski dokonanego na mocy tajnego porozumienia Ribbentropa i Mołotowa – w 1939 r. i późniejszych, powojennych wywózkach patriotów w głąb ZSRR. Pamiętamy o Zbrodni Katyńskiej” - mówił prezydent.

Nawiązał w swoim przemówieniu do odsłoniętych rano Tablic Katyńskich.

„Tablice Katyńskie, nie są dla nas zwykłymi postumentami i pamiątkami, ale symbolicznymi grobami wszystkich tych, których kości pozostały na wschodzie. Nikt nad ich mogiłami wówczas nie zapłakał, nikt nie złożył kwiatów... Sądeczanie ginęli w łagrach i miejscach kaźni z rąk czerwonych katów. Dziesiątkowani w tajgach Syberii i stepach Kazachstanu, Katyńskim Lesie i kole podbiegunowym.

Ci, którzy powrócili do kraju, szli różnymi drogami. Jedni z armią Andersa przez Monte Cassino, inni, w dywizji kościuszkowskiej”.

Zwracając się do wszystkich świadków tamtych wydarzeń prezydent powiedział: „Oby Wasze ciężkie doświadczenia były przestrogą dla przyszłych pokoleń. Na szczęście, niesione przez Was przesłania są życzliwie wchłaniane przez młodzież, o czym na przykład świadczy patriotyczne wychowanie w gronie organizacji „Strzelec” czy też w Zespole Szkół nr 2 im. Sybiraków, przy ul. Podhalańskiej, w placówce kierowanej przez Panią Dyrektor Antoninę Dzikowską. Jeżeli mam dzisiaj, po uroczystości odsłonięcia Nowych Tablic Katyńskich, złożyć zobowiązanie, w imieniu Sądeczan i Miasta Nowego Sącza, to posłużę się Mickiewiczowskim cytatem, umieszczonym zresztą na Pomniku Sybiraków na nowosądeckim cmentarzu komunalnym: „Jeśli zapomnę o nich, Ty, Boże na niebie, zapomnij o mnie...” Nie zapominamy i nie zapomnimy” - dodał prezydent Ryszard Nowak.

Prezydent podziękował również Jerzemu Gizie za niestrudzoną pracę badawczą dla udokumentowania losów sądeckich Katyńczyków oraz osób, które przyczyniły się do wykonania „Tablic Katyńskich”.

Na zakończenie okolicznościowe wystąpienia przedstawili Honorowy Obywatel Miasta Nowego Sącza Ksiądz Prałat Stanisław Czachor, Kazimierz Korczyński Prezes Związku Sybiraków w Nowym Sączu oraz Jerzy Giza Wiceprzewodniczący Wojewódzkiego Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Krakowie - „ Katyński Łańcuch Pamięci”.