Urząd Miasta Nowego Sącza

Kategoria: Media informują

100 lat Kościuszkowskiej szkoły

– Jak w soczewce w dziejach tej placówki oświatowej przewija się historia nie tylko kilku dzielnic sądeckich, czy Nowego Sącza, ale także Polski – mówi Zofia Basiaga, dyrektorka szkoły. – Byliśmy pierwszą szkołą, do której uczęszczają Romowie. Przed stu laty chodziły do niej dzieci z Dąbrówki Polskiej, Dąbrówki Niemieckiej i Bielowic.

Zaczęło się od szkoły ludowej

Dzisiaj ta część miasta nosi nazwę Dąbrówka, nadaną jej dopiero w 1923 roku. Stała się dzielnicą miasta. Wcześniej były tam wspomniane trzy wsie. Nie zawsze mieszkający w nich żyli ze sobą w zgodzie. Co miało się okazać w tragicznych czasach II wojny światowej. W Dąbrówce Niemieckiej od stuleci żyli bowiem potomkowie kolonistów niemieckich osiadli tam w czasach kolonizacji józefińskiej, czyli około 1786 roku.

Kiedy jednak decyzją ówczesnego okręgowego inspektora szkolnego Leona Barbackiego powstała w 1906 r. czteroklasowa Szkoła Ludowa, dzieci bez względu na swoje pochodzenie ruszyły do niej. Nastąpiła integracja. Chociaż dla potrzeb dzieci z rodzin niemieckich na prośbę ich rodziców dużo godzin poświęcono nauce niemieckiego. W maju 1909 r. Rada Szkolna Krajowa z siedzibą we Lwowie przekazała 34 tys. koron na budowę nowego obiektu. Resztę potrzebnych pieniędzy wyłożyły gminy trzech wsi.
–
Co ciekawe – wspomina Zofia Basiaga – najpierw wzięto się za posadzenie sadu i utworzenie ogródka szkolnego a prace przy budowie rozpoczęto 23 marca 1910 r. Po roku 1 września rozpoczęto naukę w nowej szkole. pierwszym kierownikiem szkoły został Ludwik Samborski. Ten budynek zachował się w całości do dzisiejszych czasów.

W czerwcu 1914 r. nauczyciele zostali wcieleni do armii austro-węgierskiej a do szkoły wprowadzili się żołnierze. Ofensywa wojsk rosyjskich sprawiła, że budynek zajęli Rosjanie. Ale nauka odbywała się w wynajętych mieszkaniach. Kiedy przyszła niepodległość w 1918 r. usunięto naukę niemieckiego z klas III-IV a w zamian nacisk położono na naukę polskiego i polskiej historii.

– W naszej kronice w roku 1919-1920 zapisano, że rok szkolny rozpoczął się w połowie wrześnie ze względu na... brak żywności – mówi Zofia Basiaga. – Z nastaniem mrozów zabrakło węgla, więc kierownik szkoły Franciszek Milówka zaapelował do rodzin robotniczych, by dobrowolnie podzielili się ze szkołą węglem. W 1924 r. na bazie czteroklasowej placówki powołano do życia 7-klasową Szkołę Powszechną im. Tadeusza Kościuszki. W czasie II wojny światowej szkoła była czynna.

Ledwo przeszedł front wojenny w styczniu 1945 r, miesiąc po wyzwoleniu miasta rozpoczęła się w „Kościuszce” nauka. W roku 1952-1953 uczęszczało tu 374 uczniów pod opieką 9 nauczycieli. Ważnym dla historii szkoły był rok 1959, kiedy podjęto decyzję o jej rozbudowie. Po 3 latach budowy oddano do użytku nowe skrzydło i zarejestrowane je na liście Szkół Tysiąclecia jako szkołę nr 327.

Lata współczesne

– W 1990 r. powróciło do szkoły nauczanie religii. Zofia Basiaga została dyrektorką w wyniku wygranego konkursu w 1993 r. To za jej czasów w dwóch klasach zorganizowano naukę dla Romów mieszkających w osiedlu nieopodal szkoły.
Wśród wybitnych uczniów tej placówki warto wymienić bohaterskiego generała Józefa Gizę, Piotra Krzykalskiego, poetę ludowego, a ze współczesnych prof. medycyny Tadeusza Popielę.

Jerzy Wideł