Urząd Miasta Nowego Sącza

Honorowi Obywatele Miasta Nowego Sącza

     Tytuł honorowego obywatela przyznawany był w Nowym Sączu od połowy XIX wieku.  Jako jeden z pierwszych otrzymał go mjr Józef von Fejervary, Węgier z pochodzenia, dowódca 3 batalionu stacjonującego w Nowym Sączu 20 CK Pułku Piechoty im. Franciszka Wilhelma, który w 1846 r., podczas tzw. rabacji chłopskiej, uchronił miasto przed napadem zbrojnych band chłopskich.
 

Pod koniec XIX wieku tytułem wyróżniono dr. Onufrego Prusa Trembeckiego (1812-1892) - lekarza i burmistrza Nowego Sącza.

Nowosądeckie honory spłynęły też na hrabiów Kazimierza (namiestnika Galicji) i Stanisława (marszałka krajowego Galicji) Badenich, ministra skarbu i rektora UJ Juliana Dunajewskiego, polityków galicyjskich - Franciszka Smolkę i Gustawa Romera, Andrzeja Potockiego, Agenora Gołuchowskiego i Leona Pinińskiego. 

W 1867 r. r. honorowym obywatelem został prof. Józef Dietl (1804-1878) - ojciec polskiej balneologii, "odkrywca" Krynicy, rektor UJ i prezydent Krakowa, a w 1901 - ks. infułat Alojzy Góralik (1845-1926), proboszcz od "Małgorzaty".

  
 Na zdjęciach od lewej: Onufry Trembecki, Kazimierz Badeni, hr. Andrzej Potocki, Agenor Gołuchowski, Leon Piniński
 

W 1913 r. tytuł otrzymał Ludwik Małecki (1840-1922) - profesor łaciny i greki I Gimnazjum, inicjator budowy kaplicy szkolnej - kościoła św. Kazimierza (ma epitafium w tej świątyni), a w 1916 r. - burmistrz Władysław Barbacki (1854-1938) i kardynał Adam Sapieha (1867-1951), metropolita krakowski.

 W 1914 r. honorowym obywatelem miasta został wybitny historyk, autor dziejów Nowego Sącza, ks. Jan Sygański (1853-1918), który podczas wieloletniego pobytu w klasztorze Jezuitów poświęcił się badaniom przeszłości miasta.

 Nowy Sącz był pierwszym miastem Polski (przed Wilnem i Krakowem), które swoim honorowym obywatelem uczyniło Józefa Piłsudskiego. W 1916 r., kiedy doszło do konfliktu między komendantem Legionów Polskich a sztabem austriacko-pruskim, Rada Miejska wsparła Piłsudskiego moralnie nadając mu honorowe obywatelstwo.

Od lewej: Władysław Barbacki, Józef Piłsudski, Roman Sihrawa, gen. Bronisław Pieracki, gen. Edward Śmigły-Rydz

Przed II wojną tytułem honorowego sądeczanina uhonorowano też gen. Bronisława Pierackiego, który choć urodził się w Gorlicach, to młodość (nauka i matura w I gimnazjum) spędził w Nowym Sączu. Tu też organizował Związek Strzelecki i Związek Jastrzębi. Były poseł, wicepremier, minister spraw wewnętrznych, został zastrzelony przez ukraińskiego nacjonalistę w Warszawie. Pogrzeb gen. Bronisława Pierackiego odbył się w Nowym Sączu 21 czerwca 1934 r.

W latach trzydziestych honorowe obywatelstwo przypadło też: w 1931 r. Kazimierzowi Górskiemu (1872-1952), inżynierowi miejskiemu w Nowym Sączu, budowniczemu wodociągów, późniejszemu ministrowi robót publicznych oraz burmistrzowi Romanowi Sichrawie (1869-1945), w 1936 r. - Naczelnemu Inspektorowi Sił Zbrojnych gen. Edwardowi Rydzowi-Śmigłemu (1886-1941), późniejszemu marszałkowi i w 1938 r. staroście sądeckiemu Maciejowi Łachowi (1892-1966).

Od 1999 roku, Rada Miasta przyznała tytuły Honorowego Obywatela Nowego Sącza następującym osobom:

• 1999: Ks. biskup Józef Gucwa (1923-2004) - kapłan i żołnierz AK. Przez wiele lat (1952-1968) był rektorem kościoła Św. Kazimierza w Nowym Sączu, popularnej "kaplicy szkolnej", katechetą młodzieży szkół średnich;
   
• 2002: Józef Bieniek (1911-2002) - żołnierz Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich, historyk-dokumentalista II wojny światowej na Sądecczyźnie;
   
• 2002: Irena Styczyńska (1923-2007) - Pierwsza Dama Nowego Sącza, wielka miłośniczka i znawczyni historii naszego regionu, autorka wielu interesujących publikacji, przewodnik PTTK i harcerka, legitymująca się piękną kartą z konspiracji podczas okupacji hitlerowskiej;
   
• 2005: Ks. prałat Stanisław Czachor (ur. 1930) - proboszcz parafii św. Kazimierza od 1969 r., społecznik, założyciel KIK w Nowym Sączu, mecenas kultury, troszczący się o zachowanie dziedzictwa kultury sakralnej, wychowawca wielu pokoleń sądeczan;
   
• 2006: dr Krzysztof Pawłowski (ur. 1946) - senator I i II kadencji, założyciel i rektor (1992-2007) WSB-NLU w Nowym Sączu i WSB w Tarnowie, prezydent WSB NLU;
   
• 2008: Ryszard Kaczorowski (1921-2010) - ostatni Prezydent RP na Wychodźstwie;
   
• 2009: Lech Kaczyński (1949–2010) - Prezydent RP od 2005 r.;
   
• 2014: Kazimierz Pazgan (1948-2019) - twórca i prezes Konspolu;
   
• 2015: Józef Oleksy (1946-2015) - b. premier i marszałek Sejmu RP, prezes Klubu Przyjaciół Ziemi Sądeckiej;
   
• 2016: Marian i Józef Koralowie (ur. 1952 i 1955) - przedsiębiorcy, działacze charytatywni, mecenasi kultury;
   
• 2017: Jerzy Leśniak (1957-2017) - dziennikarz, reporter, regionalista, autor i współautor książek i wydawnictw regionalnych związanych z sądecczyzną, sekretarz Klubu Przyjaciół Ziemi Sądeckiej.
   
• 2018: Zbigniew Konieczek (ur. 1959) - inżynier kolejnictwa, prezes zarządu nowosądeckiej spółki NEWAG.
   

 

Od lewej: Lech Kaczyński, Kazimierz Pazgan, Józef Oleksy, bracia: Józef i Marian Koral, Jerzy Leśniak i Zbigniew Konieczek

• 2019: Jerzy Giza (ur. 1957) - pedagog (profesor oświaty), publicysta historyczny, działacz niepodległościowy i społeczny.|
   
• 2022: Ksiądz dr Jerzy Jurkiewicz (ur. 1967) - Prepozyt Kapituły Kolegiackiej w Nowym Sączu, proboszcz Bazyliki św. Małgorzaty, dziekan dekanatu Nowy Sącz-Centrum.