Nowy Sącz leży na 49° 37′ 2" północnej szerokości geograficznej i 20° 42′ 55" wschodniej długości geograficznej, położony jest w centrum Kotliny Sądeckiej w łańcuchu gór Beskidu Sądeckiego, w głównym paśmie Karpat, w widłach dwóch głównych rzek Dunajca i Kamienicy Nawojowskiej, pomiędzy ziemiami – gorlicką i limanowską, niedaleko granicy państwowej z Republiką Słowacką, w południowej części województwa małopolskiego. Jest stolicą subregionu – ziemi sądeckiej, siedzibą dwóch powiatów: grodzkiego i ziemskiego.
Dla mieszkańców powiatu nowosądeckiego, ale także części powiatów limanowskiego i gorlickiego, Nowy Sącz jest centrum wypełniającym szereg zadań z zakresu administracji rządowej, sądowniczej, skarbowej, a także oświaty, ochrony zdrowia, kultury i sportu.
Miasto ma 25 osiedli: Barskie, Biegonice, Centrum, Chruślice, Dąbrówka, Falkowa, Gołąbkowice, Gorzków, Helena, Kaduk, Kilińskiego, Kochanowskiego, Milenium, Nawojowska, Piątkowa, Poręba Mała, Przetakówka, Stare Miasto, Szujskiego, Westerplatte, Wojska Polskiego, Wólki, Przydworcowe, Zabełcze i Zawada.
Przejścia graniczne ze Słowacją
Odległości między Nowym Sączem a miastami w Polsce:
Częstochowa – 218 km, Gdańsk – 642 km, Kalisz – 381 km, Katowice – 176 km, Kraków – 97 km,
Krynica – 35 km, Łódź – 297 km, Medyka – 209 km, Oświęcim – 127 km, Poznań – 507 km,
Szczecin – 730 km, Wadowice – 102 km, Warszawa – 348 km, Wrocław – 357 km, Zakopane – 98 km.
Miasto zlokalizowane jest w widłach dwóch głównych rzek Dunajca i Kamienicy Nawojowskiej. Hydrograficzną osią Kotliny Sądeckiej jest rzeka Dunajec. Na trenie Nowego Sącza przyjmuje do siebie wody Popradu, Kamienicy Nawojowskiej, Dąbrówki, Łubinki, Niskówki, Bieczyczanki.
Generalnie przyjmuje się, iż rzeki sądeckie cechują się znaczną zmiennością przepływów i stanów wody. Na taki charakter rzek Nowego Sącza ma wpływ szereg czynników, z których główne opierają się na:
Najwyższe wodostany obserwuje się po wiosennych roztopach oraz po gwałtownych nawalnych ulewach letnich. Długotrwałe niżówki występują zimą i spowodowane są występowaniem opadów stałych i długim zaleganiu pokrywy śnieżnej. Pojawiające się niżówki jesienne, a nawet letnie, świadczą o małej retencyjności Beskidów.