Urząd Miasta Nowego Sącza

Informacja Publiczna - Poradnik

Komu przysługuje prawo dostępu do informacji?

     Prawo dostępu do informacji publicznej przysługuje każdemu. "Każdym" możesz być Ty, obcokrajowiec, osoba innej rasy czy innego wyznania. Może to być także przedsiębiorstwo, fundacja, stowarzyszenie czy jakakolwiek instytucja. Najważniejsze jest, że nikt nie może żądać wykazania interesu prawnego czy faktycznego, tzn. nie trzeba w jakikolwiek sposób uzasadniać dlaczego interesuje nas konkretna informacja, ani co ze zdobytą wiedzą zamierzamy zrobić. Jeżeli instytucja, która ma obowiązek udostępnienia informacji publicznej żąda uzasadnienia przez nas wniosku o dostęp do informacji, to łamie ona prawo. Odmowa udzielenia informacji na podstawie twierdzenia, że nie jesteśmy stroną postępowania nie ma żadnego znaczenia. Jeżeli żądamy informacji, która stanowi informację publiczną nie musimy być stroną żadnego postępowania.

Kto musi nam udzielić informacji?

     Obowiązkiem udostępniania informacji publicznej ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (DIP) obciąża nie tylko organy władzy publicznej, lecz również .inne podmioty wykonujące zadania publiczne., przykładowo tylko wskazane w ustawie (jak podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa, podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne). Kolejną grupą instytucji zobowiązanych do udostępnienia informacji publicznej są fundacje, stowarzyszenia czy przedsiębiorstwa, w zakresie w jakim korzystają z funduszy publicznych . np. jeżeli stowarzyszenie otrzymało pieniądze publiczne to powinno zamieścić na swoich stronach internetowych informację, na co zostały one wydane i czy osiągnięto zamierzone cele dotacji.

     Organami władz publicznych niewątpliwie są również sądy i trybunały. Należy jednak zwrócić uwagę, że duża część informacji publicznej znajdująca się w sądach może zostać z różnych względów nieudostępniona . np. informacje z toczącego się postępowania karnego.

     Ustawę stosuje się również do partii politycznych i związków zawodowych. Sposób uzyskania informacji publicznej będącej w posiadaniu Sejmu lub Senatu określony jest w regulaminie obu izb . w ich przypadku nie stosujemy ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Jak zapoznać się z informacją publiczną?

     Najczęściej informacja publiczna udostępniana jest w Biuletynie Informacji Publicznej. Na stronie internetowej wybranej przez Ciebie instytucji znajdziesz znaczek BIP. Po kliknięciu na znaczek powinny się pokazać wszystkie informacje stanowiące informację publiczną danej instytucji. Możesz wejść również na stronę www.bip.gov.pl i tam odszukać informacje dotyczące konkretnej instytucji.

     Niestety czasami zdarza się, że strona internetowa BIP nie zawiera wszystkich interesujących cię informacji. Zwróć uwagę, że niektóre informacje publiczne są udostępnione także w miejscach ogólnodostępnych, zazwyczaj na tablicach ogłoszeń w urzędzie.

     Jeżeli jednak i tam nie znajdziesz poszukiwanych informacji pozostaje Ci żądanie udzielenia informacji publicznej na wniosek.

Co to jest informacja przetworzona?

     Informacja przetworzona stanowi zestawienie różnych informacji publicznych ujęte na przykład w zbiór danych. Wymaga to od osoby udostępniającej nam informacje podjęcia określonego działania intelektualnego . musi zebrać dane, opracować sposób ich połączenia i wreszcie wykonać taki zbiór.

     "Przetworzenie" wymaga zatem określonego wkładu pracy, a zatem udostępnianie tego rodzaju informacji powinno być ograniczone do niezbędnych rozmiarów. Ustawa ogranicza prawo do uzyskania informacji przetworzonej do "zakresu, w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego". W tym przypadku instytucja może żądać od nas wykazania szczególnie istotnego dla spraw publicznych interesu. W przypadku, gdyby okazało się, że informacja, której żądamy wymaga szczególne opracowania musimy dowieść, że np. jej udostępnienie usprawni działanie administracji na rzecz dobra wszystkich obywateli.

W jaki sposób żąda się udostępnienia informacji na wniosek?

     Art.10 ust.2 ustawy wymaga, by informacja publiczna, która może być niezwłocznie udostępniona, była udostępniana w formie ustnej lub pisemnej bez pisemnego wniosku.

Wniosek może być złożony ustnie, gdy informacja może być udzielona "od ręki". To znaczy, że jeżeli udostępnienie informacji nie wymaga np. odszukania dokumentów, a znajdują się one obok urzędnika . ma on obowiązek natychmiast okazać je na żądanie wnioskującego. Lepiej jest jednak za każdym razem składać wniosek pisemny, gdyż w przypadku nieudostępnienia nam informacji, bądź udostępnienia informacji w innej formie niż jej zażądaliśmy możemy w bardziej skuteczny sposób podważać zasadność negatywnej odpowiedzi instytucji.

     Wniosek zawsze powinien być w złożony w formie pisemnej, jeżeli odpowiedź nie może być udzielona bez zbędnej zwłoki. Wniosek powinien zawierać następujące elementy:

1. Dane wnioskodawcy, czyli nasze imię, nazwisko i adres zamieszkania
2. Podstawa prawna, czyli ustawa o dostępie do informacji publicznej,
3. Co chcemy wiedzieć, określamy czego dana informacja ma dotyczyć
4. Określenie sposobu i formy udostępnienia informacji, czy chcemy otrzymać informacje w formie elektronicznej, czy życzymy sobie większą ilość kopii.
5. Podpis. Wniosek bez podpisu będzie nierozpatrzony . zawsze się trzeba podpisać.

Wniosek składamy do instytucji, która posiada dane informacje, jeżeli okaże się, że żądane informacje znajdują się gdzie indziej, instytucja, w miarę możliwości, powinna nas poinformować gdzie powinniśmy złożyć nasz wniosek.

Ile muszę zapłacić za uzyskanie informacji publicznej?

     Nic. Udostępniane informacji publicznej wchodzi w zakres obowiązków urzędników . nie można żądać od nikogo opłaty. Wyjątek stanowi określony w art. 15 ustawy DIP przypadek, w którym instytucja udzielająca informacji może żądać dokonania przez wnioskującego opłaty. Dzieje się tak, kiedy należy ponieść dodatkowe koszty związane ze wskazanym we wniosku sposobem i formą udzielenia informacji. Dotyczy to np. sytuacji, w której żądamy dostarczenia nam informacji w wielu powielonych egzemplarzach.

Jeżeli we wniosku nie zawarliśmy zgody na pobranie opłaty, w ciągu 14 dni od jego złożenia zostaniemy powiadomieni o konieczności poniesienia kosztów. Dopiero po wyrażeniu przez nas zgody i upływie kolejnych 14 dni zostanie nam udzielona informacja.

Co się dzieje dalej z moim wnioskiem?

     Wniosek uznaje się za przyjęty z dniem jego złożenia w odpowiedniej instytucji. Jest to bardzo ważne, gdyż od tego momentu oblicza się bieg terminu, w którym należy odpowiedzieć na nasz wniosek. Zgodnie z przepisami ustawy DIP, instytucja musi odpowiedzieć na wniosek w terminie do 14 dni kalendarzowych. Nie oznacza to, że najwcześniej odpowiedzi możemy się spodziewać po upływie tego terminu. Zgodnie z zasadami procedury administracyjnej powyższy termin stanowi górną granicę, po przekroczeniu której możemy mówić o bezczynności urzędnika. Jeżeli jest to tylko możliwe odpowiedź powinna być nam udzielona jak najszybciej - to znaczy niezwłocznie po odnalezieniu informacji przez osobę zobowiązaną do jej udzielenia.

Co się dzieje kiedy wybrana przeze mnie forma lub sposób udzielenia informacji nie mogą być spełnione z przyczyn technicznych?

Czasami mamy do czynienia z sytuacją, kiedy np. urząd nie ma możliwości technicznych, aby udzielić nam informacji we wnioskowanej przez nas formie pliku komputerowego.

W takim przypadku podmiot zobowiązany do udzielenia informacji publicznej musi w ciągu 14 dni zawiadomić wnioskującego na piśmie o zaistniałych problemach i ich przyczynie. Powinien również zaproponować możliwą do zrealizowania formę odpowiedzi na wniosek. Następnie musimy w ciągu 14 dni odpowiedzieć czy wyrażamy zgodę na zmianę formy lub sposobu udzielenia informacji.

Należy pamiętać, że brak odpowiedzi oznacza, że wniosek pozostanie nierozpatrzony.

Odmówiono mi prawa dostępu do informacji publicznej. Co robić?

     Odmowa dostępu do informacji publicznej może nastąpić z kilku powodów. Wyłączenie jawności informacji publicznej może wynikać z przyczyn określonych przepisami prawa ochrony danych osobowych czy prawa do prywatności. Ponadto informacja pozostanie niejawna ze względu na ochronę tajemnicy państwowej, służbowej, skarbowej, statystycznej itp.

     Należy zwrócić uwagę, że informacja może być nieujawniona zarówno w całości jak i tylko w części. Na przykład, jeżeli tylko część żądanej przez nas informacji powinna zgodnie z przepisami prawa pozostać niejawna to nie można odmówić nam dostępu do pozostałej, jawnej części informacji.
Odmowa dostępu do informacji publicznej musi być udzielona w formie decyzji administracyjnej. Należy zwrócić uwagę, że decyzja taka musi zawsze zawierać następujące elementy:

1. oznaczenie instytucji, która ją wydała,
2. datę wydania,
3. oznaczenie strony lub stron,
4. podanie podstawy prawnej, na której oparto decyzję,
5. rozstrzygnięcie,
6. uzasadnienie faktyczne i prawne,
7. pouczenie, czy i w jakim trybie służy od decyzji odwołanie,
8. podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji.
9. decyzja, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego, powinna zawierać ponadto pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa lub skargi.
10. imiona, nazwiska i funkcje osób, które zajęły stanowisko w toku postępowania o udostępnienie informacji,
11. oznaczenie podmiotów, ze względu na których chronione dobra ( np. prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy), wydano decyzję o odmowie udostępnienia informacji.

Jeżeli w decyzji:

1. rozstrzygnięcie nie jest pełne (np. pomija część wniosku),
2. brakuje pouczenia o prawie do odwołania albo o prawie złożenia skargi do WSA lub powództwa do sądu powszechnego,
3. powyższe pouczenie jest nieprawidłowe,

składamy w ciągu 14 dni kalendarzowych żądanie uzupełnienia (lub sprostowania) decyzji w tych kwestiach, (art. 111 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego).

Odwołanie wnosi się w terminie 14 dni kalendarzowych do organu wyższego stopnia (II instancji) za pośrednictwem tej instytucji, która wydała niekorzystną dla nas decyzję.

Może się zdarzyć, że dana instytucja nie posiada organu wyższego stopnia, wtedy zwracamy się do instytucji, która decydowała w naszej sprawie o ponowne rozpatrzenie wniosku. W obydwu przypadkach rozstrzygnięcie następuje w formie decyzji ostatecznej.

Otrzymałem pismo, które nie jest decyzją, informujące mnie, że żądana przeze mnie informacja nie jest informacją publiczną. Co robić?

     Pismo informujące nas, że żądana informacja nie jest informacją publiczną ma charakter czynności materialno-technicznych, co oznacza, że nie jest decyzją administracyjną, a co za tym idzie inne są formy odwoływania się od jego treści.
Generalnie mamy dwie możliwości. Pierwsza to taka, kiedy możemy określić, że powyższe pismo zawiera minimalne wymogi decyzji administracyjnej tzn.:

1. autora pisma,
2. adresata,
3. rozstrzygnięcie,
4. podpis autora.

    Wtedy możemy odwoływać się od rozstrzygnięcia, jak od normalnej decyzji. Uprzednio powinniśmy zażądać od organu uzupełnienia treści decyzji administracyjnej.

Drugą możliwą opcją jest złożenie w trybie Kodeksu postępowania administracyjnego skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na bezczynność organu, po uprzednim wezwaniu na piśmie właściwego organu do usunięcia naruszenia prawa.

Wydano decyzję ostateczną w sprawie udostępnienia informacji publicznej. Czy mogę się jeszcze odwoływać?

     Jeżeli odmowa dostępu do informacji publicznej nastąpiła z powodu ochrony danych osobowych, ochrony prywatności czy tajemnicy innej niż państwowa, służbowa, skarbowa lub statystyczna przysługuje nam prawo wniesienia powództwa do sądu rejonowego właściwego ze względu na siedzibę podmiotu, który odmówił udostępnienia informacji publicznej.

     Natomiast gdy odmowa dostępu do informacji publicznej nastąpiła z innych niż wymienionych wyżej przyczyn należy w ciągu 30 dni od otrzymania decyzji złożyć skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem instytucji, która wydała niekorzystną dla nas opinię. Jak wynika z przepisów ustawy DIP, inaczej kształtuje się tryb postępowania Sądu i stron w sprawach z zakresu dostępu do informacji publicznej. Organ odmawiający dostępu musi przekazać do WSA akta i odpowiedź na naszą skargę w ciągu 15 dni kalendarzowych od otrzymania skargi. Sąd powinien rozpatrzyć skargę w terminie 30 dni od dnia otrzymania akt wraz z odpowiedzią na skargę. Wynika z tego, że tryb zaproponowany w ustawie jest znacznie szybszy, ponieważ całe postępowanie od momentu wydania decyzji do chwili rozpatrzenia naszej skargi przez Sąd wynosi dwa i pół miesiąca.

Artykuł pochodzi ze strony: http://www.informacjapubliczna.org.pl